Houkago Hokenshitsu | After School Nightmare

Σαν πρώτο άρθρο αυτής της στήλης επέλεξα να ασχοληθώ με έναν τίτλο που υπάρχει στις λίστες των πιο αγαπημένων μου manga εδώ και χρόνια με το δεκαράκι να το στολίζει περήφανα από δίπλα.

Ομολογώ πως ήθελα να ξαναδιαβάσω αυτόν τον τίτλο εδώ και πολύ καιρό. Πέρα του ότι οι αναμνήσεις είχαν αρχίσει να ξεθωριάζουν έντονα, αφήνοντας πίσω μόνο την ανάμνηση του ενθουσιασμού και τα κύρια σημεία της πλοκής, καμιά φορά τίτλους σαν κι αυτούς τους βλέπεις από άλλη οπτική γωνία μεγαλώνοντας.

Το After School Nightmare εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2004 στις σελίδες του περιοδικού “Princess” της Akita Shoten. To manga εκδόθηκε ανάμεσα σε άλλες γλώσσες και στα αγγλικά από την εκδοτική Go! Comi, η οποία δεν υπάρχει πλέον, και δυστυχώς σήμερα είναι Out Of Print. Δημιουργός του είναι η Mizushiro Setona μία πολυγραφότατη mangaka και ιδιαίτερα δημοφιλής στις χώρες της ανατολικής Ασίας η οποια ξεκίνησε την καριέρα της εκδίδοντας doujinshi. Ανάμεσα στα αγαπημένα της θέματα είναι το ταξίδι προς την αυτογνωσία και την προσωπική ταυτότητα κι ο συγκεκριμένος τίτλος δεν ξεφεύγει από αυτό.

Η ιστορία μας ξεκινάει έχοντας σε πρωταγωνιστικό ρόλο έναν αρκετά αντισυμβατικό χαρακτήρα ο οποίος έχει ένα μεγάλο μυστικό: δεν είναι ούτε άνδρας ούτε γυναίκα στο φύλο. Ο Mashiro ωστόσο επιλέγει να ζήσει τη ζωή του ως άνδρας και έτσι παρουσιάζεται σε όλους. Το μυστικό του είναι καλά κρυμμένο ώσπου τον επισκέπτεται η νοσοκόμα του σχολείου, η οποία τον ενημερώνει ότι για να αποφοιτήσει από το σχολείο πρέπει να λάβει μέρος σε μία συγκεκριμένη δραστηριότητα μετά τα μαθήματα που λαμβάνει χώρα στο ιατρείο του σχολείου.

Η δραστηριότητα όμως αυτή είναι εντελώς διαφορετική από όσο θα φανταζόταν ποτέ ένας μαθητής λυκείου. Τα μέλη της μεταφέρονται σε μία άλλη διάσταση όπου ενσαρκώνονται οι χειρότεροι εφιάλτες τους. Στόχος τους είναι να βρουν το κλειδί που θα τους ανοίξει την πύλη προς την αποφοίτησή τους. Μόνο που αυτό το κλειδί βρίσκεται πάντα μέσα σε κάποιον παίκτη και ο μόνος τρόπος να το αποκτήσεις είναι να ανακαλύψεις μέσα σε ποιον βρίσκεται σκοτώνοντας τα είδωλα των παικτών στον ονειρικό κόσμο.  

Αν κάποιος πέσει τυχαία επάνω στον τίτλο ψάχνοντας για μια ρομαντική ιστορία, πολύ σύντομα θα διαπιστώσει ότι πρόκειται για κάτι πολύ διαφορετικό. Βεβαίως και είναι shoujo, βεβαίως και οι έρωτες και τα ρομαντικά τρίγωνα δεν εκλείπουν μέσα στις σελίδες του, εντούτοις είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Με φόντο έναν εφιαλτικό, ονειρικό κόσμο μια ομάδα νέων έρχονται αντιμέτωποι με την χειρότερη πλευρά των ανασφαλειών τους, των παιδικών τους τραυμάτων και της πραγματικότητά τους.

Ίσως το ευρηματικότατη θα ήταν υπερβολικός ως χαρακτηρισμός προς τη mangaka, ωστόσο ο κόσμος που παρουσιάζει έχει αναμφισβήτητα μεγάλο ενδιαφέρον. Συνδυάζοντας το σασπένς των ιστοριών play or die, του περιβάλλοντος του σχολείου και της προσωπικής αναζήτησης των πρωταγωνιστών η καλλιτέχνης καταφέρνει να παρουσιάζει μία γκάμα διαφορετικών χαρακτήρων και μια πληθώρα αλληγοριών για θέματα που στοιχειώνουν τις νεανικές ψυχές που παρουσιάζει στο manga της, σε ένα μάλλον ανορθόδοξο σκηνικό.

Τελικά είσαι αυτό που δείχνεις ή αυτό που κρύβεις μέσα σου; Η μήπως και τα δύο αυτά κομμάτια σου σε κάνουν αυτό που είσαι; Πού βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή, αν τελικά υπάρχει; Δεν είναι λίγοι οι χαρακτήρες που έχουν να αντιμετωπίσουν την εικόνα που δείχνουν προς τα έξω, την επιφάνεια την οποία μόνο μπορούν να διακρίνουν οι γύρω τους. Γι αυτούς ο ονειρικός κόσμος είναι ένα πεδίο μάχης αλλά ουσιαστικά σε ένα πεδίο μάχης ζούνε και έξω από αυτό.

Ένα ζήτημα που αφορά διπλά τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα αλλά ακόμα και τον πιο μικρό χαρακτήρα που κάνει απλώς ένα πέρασμα από τη σειρά, είναι ο τρόπος με τους οποίους τους αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Ο ρόλος τους μέσα στην κοινωνία που διέπεται από πρέπει και δεν πρέπει, η ανάγκη για κοινωνικοποίηση, η αδιαφορία που μπορούν να εισπράξουν από τους γύρω τους. Αν το σχολείο είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας τότε ο μικρόκοσμος του Ichijou είναι ένα τέλειο παράδειγμα. Πράγματα από τα οποία βασανίζονται είτε σε περισσότερο είτε σε λιγότερο βαθμό όλοι οι χαρακτήρες της ιστορίας οι οποίοι μέσω των αλληλεπιδράσεων τους αρχίζουν σταδιακά να διακρίνουν όλο και περισσότερο κομμάτια του εαυτού τους αλλά και του στόχου τους.

Παρόλα αυτά κανένας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με τον ίδιο τρόπο τις καταστάσεις αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Οι χαρακτήρες δεν παύουν να έχουν τις δικές τους προσωπικότητες και τα δικά τους πιστεύω και να επηρεάζονται από τα συμβάντα σε διαφορετικό βαθμό, παρότι δεν είχαν όλοι τον ίδιο χρόνο μέσα στις σελίδες της ιστορίας. Πάνω από όλα είναι χαρακτήρες με αδυναμίες και ελαττώματα, μπορούν να γίνουν συμπαθητικοί, ειρωνικοί, εκνευριστικοί, εγωιστές, ακόμη και μέσα στην υπερβολή της σειράς δεν παύουν να έχουν μία ξεκάθαρη ανθρώπινη πλευρά που εξηγείται και παρουσιάζεται στον αναγνώστη πριν ο χαρακτήρας περάσει στο επόμενο στάδιο.

Αξιέπαινο είναι το γεγονός ότι η ατμόσφαιρα κατάφερνε να έχει μία γενική αίσθηση αποδόμησης ακόμη και έξω από τους εφιάλτες. Σε αυτό συμβάλλουν τόσο οι έντονοι διάλογοι μεταξύ των χαρακτήρων και η απέχθεια που ένιωθαν προς διάφορα κομμάτια του εαυτού τους όσο κι ότι ο ερωτισμός ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξής τους τόσο στην πιο αθώα αλλά ακόμη και στην πιο διεστραμμένη του μορφή.

Ο ονειρικός κόσμος από μόνος του προσφέρει τεράστιο έδαφος για να πυροδοτήσει καταστάσεις όπου πολλοί χαρακτήρες μπορούν να κινηθούν απρόσωπα. Πέρα από την δράση, αλλά και τις αλληγορίες που γέμιζαν τα σκηνικά του, ήταν μία υπέροχη αυλαία για να πλέξει η συγγραφέας το μυστήριο γύρω από τις πραγματικές τους ταυτότητες. Ο αναγνώστης καλείται να κάνει υποθέσεις και να χτίσει μία εικόνα γύρω από αυτούς που πολλές φορές καταρρίπτεται, επιβεβαιώνοντας ένα από τα κυριότερα θέματα τα οποία διαπραγματεύεται το έργο, ότι τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.

Ένας από τους κύριους προβληματισμούς μου όταν ξαναδιάβαζα τη σειρά, ήταν η παρουσίαση της σεξουαλικότητας του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα. Με ελάχιστα χαραγμένη την αίσθηση στο πίσω μέρος των αναμνήσεων ότι είχα αγνοήσει πολλά πράγματα στο παρελθόν και το γεγονός ότι ελάχιστοι καταφέρνουν να αγγίξουν επιτυχημένα ένα τόσο λεπτό θέμα, ξεφύλλιζα τις σελίδες ανακαλύπτοντας τα σημεία όπου πολλοί αναγνώστες της σειράς είχαν τις ενστάσεις τους. Δεδομένου όμως ότι η Mizushiro Setona έχει στον κατάλογο των έργων της ένα μεγάλο ποσοστό έργων με ομοφυλόφιλο περιεχόμενο δεν μπορούσα να δεχτώ ότι μείωνε την ύπαρξη της ομοφυλοφιλίας και της διαφυλετικότητας όσον αφορά τον ερωτικό προσανατολισμό όπως πολλοί σημειώνανε πριν το ξαναδιαβάσω. Το πιο μαγευτικό κομμάτι της λογοτεχνίας άλλωστε είναι ότι ο καθένας μπορεί να δώσει πολλές και διαφορετικές ερμηνείες για το ίδιο έργο.

Είμαι άνδρας δεν μπορώ να έχω σχέση με άνδρα. Είμαι γυναίκα είναι λογικό να είμαι ερωτευμένη με άνδρα. Οι μπερδεμένες σκέψεις του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα, δικαιολογημένες όταν νιώθει ότι δεν είναι ουσιαστικά τίποτα, καθορίζονται σε τεράστιο βαθμό από κοινωνικά στερεότυπα επάνω στη θέση των δύο φύλων και της σεξουαλικότητας. Δεν αναρωτιέται ποτέ γιατί δε μπορεί να είναι και με τα δυο. Αντίθετα τα κοινωνικά πρότυπα παίζουν μεγάλο ρόλο στην εικόνα που έχει σαν χαρακτήρας για τον εαυτό του.

Δεν έχω τίποτα χαριτωμένο επάνω μου, τα χαρακτηριστικά μου είναι πιο άγρια, το σώμα μου πιο γεροδεμένο, δε θα μπορούσα να είμαι γυναίκα, είναι πιο εύκολο να είσαι άνδρας, οι άνδρες είναι πιο δυνατοί, πιο ευγενείς. Είναι φανερό πώς η ιδανική εικόνα που έχει πλαστεί μέσα στο μυαλό του χαρακτήρα εμποδίζει σε τεράστιο βαθμό να αποδεχτεί το σώμα του αλλά και τα θέλω του. Παρόλο που οι σκέψεις, αλλά και ορισμένες αρχικές σκηνές φαίνεται να έχουν μάλλον μισογυνιστικό χαρακτήρα είναι άξιο προσοχής ότι έρχονται οι θέσεις δεύτερων χαρακτήρων να αντικρούσουν αυτά τα συναισθήματα και να υπερασπιστούν την αντίθετη άποψη. Το θετικό είναι ότι αν και υπήρχε έδαφος το θέμα να καταλήξει στη σύγκρουση των δύο φύλων η σειρά καταγγέλλει την εξιδανικευμένη εικόνα που έχει ο πρωταγωνιστής και για τα δύο και την εγωιστική στάση που κρατά αρνούμενος να αντιμετωπίσει ουσιαστικά τη φύση του αλλά και να αποδεχτεί ότι η σεξουαλικότητά του πάει ενάντια στους κανόνες που έχει θεσπίσει η κοινωνία γύρω του. 

Ούτως ή άλλως το έργο από μόνο του είναι μόνο του μία αλληγορία η οποία επιβεβαιώνεται από το ανατρεπτικό και αμφιλεγόμενο τέλος του. Στις τελευταίες σελίδες της ιστορίας τελικά μαθαίνουμε ότι η πύλη της αποφοίτησης οδηγεί στη γέννηση. Τι σχέση είχαν όμως όλες αυτές οι μάχες, οι έρωτες, το ταξίδι της εσωτερικής αναζήτησης των χαρακτήρων;

Παρότι η έννοια της μετενσάρκωσης είναι πιο κοντά στο δυτικό κοινό μέσω λογοτεχνικών έργων, στην Ιαπωνία είναι άμεσα συνδεδεμένη με δημοφιλείς θρησκείες αλλά και την κοινωνία τους. Το πιο αξιοσημείωτο κομμάτι επάνω στο θέμα όμως είναι η προσέγγιση μέσα στο συγκεκριμένο έργο και τα στοιχεία που δανείστηκε η δημιουργός από τα πιο σύγχρονα πιστεύω των υποστηριχτών της μετενσαρκώσεως.

Ξεφεύγοντας από τα παραδοσιακά πιστεύω, κατά τα οποία οι ψυχές των νεκρών δεν αποξενώνονται ποτέ από την οικογένειά τους αλλά επιστρέφουν τελικά πάλι σε αυτήν, ένα νέο κίνημα, κυρίως μέσω των λογοτεχνικών έργων της δύσης αλλά και της Ιαπωνίας την εποχή του ’80 εισήγαγε μία νέα οπτική στην ιδέα της μετενσάρκωσης. Η εκδοχή αυτή ήθελε ομάδες ψυχών που μοιράζονται αναμνήσεις της περασμένης τους ζωής να μάχονται ως πολεμιστές ενάντια στο κακό κατά την προετοιμασία τους για το Τέλος αλλά και την ιδέα της ωρίμανσης μέσω της μετενσάρκωσης και πιο συγκεκριμένα της ωρίμανσης μίας ομάδας ψυχών μέσω δοκιμασιών.

Πολλά από αυτά τα στοιχεία τα βλέπουμε έντονα μέσα στο έργο σε παραλλαγή. Οι ψυχές μάχονται ομαδικά ενάντια η μία στην άλλη αλλά και απέναντι στον εαυτό τους. Τελικά όμως γίνονται η αφορμή να ωριμάσουν καθώς μοιράζονται τις σκέψεις μα και τις εμπειρίες τους. Η θεωρία του μεσοδιαστήματος η οποία συνδέεται άμεσα με το σκεπτικό της μετενσάρκωσης και κατά την οποία επέρχεται η κάθαρση, μπορεί να δώσει μία πιο ξεκάθαρη εξήγηση στην επιλογή του σχολικού σκηνικού όπως και σε δυο ίσως από τα πιο βασικά ζητήματα που πραγματεύεται: αυτό της αυτοευθύνης και της αυτοεπιβεβαίωσης σε αντίθεση με την αυτοαναίρεσης του χαρακτήρα και της φύσης σου, τα οποία συναντάμε ως κάποια από τα κύρια θέματα της ιστορίας.

Οι χαρακτήρες δεν φαίνονταν να έχουν ακέραιες τις αναμνήσεις τους αλλά είχαν ξεκάθαρους προβληματισμούς επάνω σε πολύ συγκεκριμένα θέματα. Ήταν θέματα που θα τους απασχολούσαν στην επόμενή τους ζωή ή θέματα τα οποία δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν στην προηγούμενή τους ζωή, στην οποία έδωσαν τέλος, και κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν γι άλλη μια φορά πριν περάσουν στο επόμενο στάδιο; Τελικά η ζωή είναι από μόνη της κάτι σάπιο και μόνο εσύ μπορείς να βρεις το σθένος να την αντιμετωπίσεις ξανά;

Σ’ αυτό προφανώς μόνο η ίδια η mangaka θα μπορούσε να δώσει μία σίγουρη απάντηση, είναι όμως γεγονός ότι τα γεγονότα συνδέονται άμεσα με τον θάνατο και τη γέννηση, καθώς υπάρχουν διάσπαρτα σύμβολα γονιμότητας και μητρότητας πιο γνωστά στο ανατολικό παρά το δυτικό κοινό. Ένα από τα πιο διακριτά σύμβολα είναι το κλουβί επάνω στην άκρη του κλειδιού που οδηγεί στην άλλη πλευρά της πύλης, το οποίο συνδέεται άμεσα με το τραγούδι “kagome kagome” το οποίο έχει αινιγματικούς στίχους οι οποίοι διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, μα σε μία από αυτές η λέξη “kagome” αναφέρεται σε έγκυο γυναίκα.

Ενδιαφέρουσα είναι όμως και η επιλογή της προοπτικής του σχεδίου, με τα σκηνικά να έχουν κατά κύριο λόγο πιο μετωπική και πιο ψυχρή αρχιτεκτονική όσο οι χαρακτήρες βρίσκονται μέσα στο περιβάλλον του σχολείου, όπως και η έντονη χρήση του μαύρου μέσα κι έξω από τον εφιάλτη. Πέρα από το αναπόφευκτο ασπρόμαυρο μοτίβο των manga, οι μαύρες γραμμές και τα σκηνικά της μαύρης αβύσσου στην οποία πολλές φορές πέφτουν οι χαρακτήρες της σειράς, συνδέονται άμεσα και με έναν από τους πολλούς ορισμούς του μαύρου σύμφωνα με την ψυχολογία. Επεξηγηματικά λοιπόν, το μαύρο εμποδίζει κάποιον να δει τις πιο θετικές πλευρές της ζωής και να εστιάσει στις αποτυχίες και τα αρνητικά της αλλά και να προκαλέσει φόβο για το μέλλον, στοιχεία που είναι πολύ κοντά θεματικά με την κεντρική ιδέα της ιστορίας.

Συνολικά, παρά κάποιες μικρές ασυνέπειες στην ιστορία και το σχέδιο, είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα shoujo που ξεφεύγει από την πεπατημένη συνταγή. Είναι κυρίως μια ιστορία για τους χαρακτήρες της και μία ιστορία με ανατροπές κι αποκαλύψεις που μπορούν να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη που βυθίζεται μέσα σε καθημερινές φοβίες και σχεδόν τοξικές σχέσεις τόσο με τους γύρω σου όσο και με τον εαυτό σου.

Άξιζε τελικά η επίσκεψη σε αυτόν τον τίτλο μετά από τόσα χρόνια; Παρόλο που έλλειπε η αγωνία της πρώτης φοράς σίγουρα, ναι. Το ιδιαίτερο σχέδιό της, οι βασανισμένοι, νευρωτικοί, γεμάτοι ελαττώματα χαρακτήρες, τα ελαφρώς gothic στοιχεία… Η πένα της Setona έχει ένα σχεδόν εθιστικό ρυθμό, μπορεί να σε εκνευρίσει, μπορεί σου κεντρίσει την περιέργεια. Χαίρομαι που δεν χάθηκε ο ενθουσιασμός της πρώτης φοράς αν και αντικειμενικά ίσως αν το διάβαζα τώρα πιθανότατα να έπαιρνε 1-2 βαθμούς πιο κάτω βαθμολογικά.

Re-Read Value: 8/10
Recommended: 8.5/10